وضعیت جغرافیای طبیعی استان فارس- نویسنده فرید سیداحمدی - کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی - گرایش هیدرو ژئومرفولژی.نقل از وبلاگ :مدیریت - علوم زمین-فرید سیداحمدی
1- موقعیت جغرافیایی و وسعت استان :
استان فارس ازا ستان های جنوبی کشور بوده که با وسعت 122 هزار کیلومتر مربع ، پس از استان های سیستان و بلوچستان ، و کرمان و یزد ، چهارمین استان از نظر وسعت در کشور میباشد . این استان 4/7درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده و از سمت شمال با استان اصفهان ، از سمت شمال شرق با استان یزد ، از سمت شرق با استان کرمان ، جنوب شرقی با استان هرمزگان ، جنوب غرب با استان بوشهر و نهایتا غرب و شمال غرب ، با استان کهکیلویه و بویر احمد ، همسایه میباشد .
موقعیت خاص استان از جهت استراتژیکی قابل توجه است . از یک طرف نزدیکی با خلیج فارس و از طرف دیگر ارتباط با استانهای مرکزی کشور ، بر اهمیت آن افزوده است این استان به عنوان پلی ، حدفاصل جنوب و مرکز کشور محسوب میگردد و از گذشته های دور از راههای مهم و حلقه دست یابی به فلات مرکزی ایران محسوب میگردیده است . و از همین رو در طول دوران های مختلف تاریخی جولانگاه اقوام و تمدن های مختلف بوده است .
خطه فارس از دیر باز محل اسکان قوم پارس و یکی از مهدهای تمدن و شکوفایی فرهنگ و علم ایران زمین بوده است. دروازه صدور و نفوذ فرهنگی و تمدن ایرانی چه در پیش از اسلام و چه پس از اسلام سرزمین و یا به عبارت دیگر اقلیم فارس بوده است. در این خطه ستارگان درخشان علم و ادب و فلسفه بسیاری برخاسته اند که هر یک به نوبه خویش در اعتلای تمدن و آوازه ایران اسلامی نقش بسزایی داشته اند.
پایتختی پادشاهان هخامنشی، ساسانی، صفاریان، آل بویه، آل مظفر و خاندان زند به همراه مرکزیت حکومت و کنترل بخش جنوبی ایران زمین ، فارس را جزو پهنه های استثنایی و مهم کشور قرار داده است. نماد حضور تمدن ایران زمین در این خطه آثار باستانی و تمدن بشری همچون : تخت جمشید، کاخ ساسان، پاسارگاد، نقش رستم، غارشاپور، شهر بیشابور، شهر گور، بازار قیصریه، مسجد جامع عتیق، بازار و حمام وکیل، ارگ کریمخانی می باشند.
کافی است بدانیم یک سوم آثار تاریخی کشور عزیزمان ایران ، در فارس جای دارد. فارس در دوره های مختلف تاریخی، پایتخت و مرکز ثقل حکومت ایران زمین بوده است. در زمان هخامنشیـان (500 سال پیش از میلاد مسیح) در زمان ساسانیان (قرن چهارم میلادی) در حکومت آل بویه (قرن چهارم هجری) و بالاخره در دوران زندیه (قرن یازدهم هجری)، فارس نقش اساسی در تاریخ و جغرافیای ایران و بخش اعظمی از جهان آن روز داشته است. نشانه و یادگارهای تاریخی بی شمار از این دروان ها در فارس وجود دارد. از همین روی مرکز فارس، شهر شیراز را پایتخت فرهنگی ایران نامیده اند.
2- ناهمواری های استان و نحوه شکل گیری آن ها
کوه های زاگرس ، بخش اعظم استان را در بر گرفته است . در مجموع بخش چین خورده رشته کوه های
زاگرس ، خود به 3 قسمت زاگرس شمال غرب (منطقه کرمانشاه و ایلام ) ، زاگرس میانی (منطقه لرستان و بختیاری ) و زاگرس جنوب شرق (منطقه فارس ) تقسیم میشود . بخش سوم زاگرس به طور کلی در استان پهناورفارس گسترده شده و به همین دلیل است که به آن زاگرس فارس نیز میگویند .
این واحد زاگرس ،حداکثر پهنا را داشته و چهره ظاهری آن با دو بخش دیگر زاگرس تفاوت دارد . در فارس امواج چین ها ملایمتر و بازتر شده و بیشتر به صورت چاله های ناودیسی و برجستگی های طاقدیسی ساده مشخص میگردد . همین چاله های ناودیسی به مرور زمان تبدیل به دشت های وسیع گردیده است . از دیگر مشخصات زاگرس فارس این است که هر چه از طرف شمال غرب استان به طرف شرق و جنوب شرق استان پیش میرویم ، محور چین ها از جهت شمال غرب جنوب شرق به سمت غرب به شرق منتهی میگردد .
از نظر زمین شناسی در کوه های استان فارس طبقات ائوسن، توده های
عظیمی را تشکیل داده است . زاگرس در فارس بر روی سنگ های شیستی،
آهکی و مارنی و تشکیلات جوان تر متعلق به دوره کرتاسه تشکیل شده که
دارای سنگواره پالئوسن می باشد. بعد از مدتی محیط رسوبی عمیق تر شده
و لایه های آهکی به وجود آمده همراه با مارن و شیست بوجود آمده اند .
در حوضه رسوبی زاگرس رسوب گذاری از دوره الیگوسن به میوسن هم چنان
ادامه داشته و سازند آهک آسماری تشکیل شده است.
در این
سازند دو بخش تبخیری و ماسه سنگی نیز شناخته شده است. در
سازند فارس رخساره های نرم تنان، خار پوستان، مرجان ها و میکرو فسیل
ها مختلف دیده شده است. بنابراین به طور کلی ناهمواری های استان فارس
مربوط به دوریا عهد میوسن و قسمتی از پلیوسن ((از دوره ترشیاری و از دوران
سنوزوئیک)) ودر مجموع ناهمواری های جوان می باشد.از مشخصات این چنین
مناطقی زلزله خیز بودن است . کما اینکه از سال 1900 میلادی تا کنون 1115 زمین لرزه
دستگاهی در استان فارس رخ داده است .و گاه و بیگاه نیز شاهد بروز زلزله در نواحی
مختلف استان می باشیم که این خود ناشی از جوان بودن منطقه از نظر زمین شناسی و
برخورد مداوم سپر عربستان به سپر ایران می باشد .
منابع معدنی : از جهت منابع و مواد معدنی استان فارس در دو قسمت
متمایز قابل بررسی میباشد: الف) پهنه چین خورده
زاگرس
در نواحی کازرون، ممسنی، فیروزآباد، لار،
لامرد، داراب، فساب، سپیدان، شیراز و مرودشت، غالب سازندهای زمینشناسی از
نوع سنگ آهک، مارن، گچ و نمک است که تا کنون مورد پیگردهای اکتشافی
قرار گرفتهاند. افزون بر آن فسفات، سیلیس، خاک های صنعتی و بوکسیت
از جمله توانایی های معدنی پهنه چین خورده زاگرس بوده که بررسی های
انجام شده حکایت از پتانسیل خوب معدنی دارد بیش از 85% سطح
استان فارس متعلق به پهنه ساختاری ـ رسوبی و زاگرس است که عموما،
برخلاف منابع هیدروکربورهای موجود،(گاز و نفت) از نظر ذخایر معدنی
فلزی توان چندان بالائی نداردو چنانچه مشاهده میگردد بیشتر فعالیت
های صنعتی در این مناطق بر پایه صنایع وابسته به نفت و گاز می باشد .
ب) زاگرس مرتفع، سنندج ـ سیرجان
مناطق شمال شرقی
و شمال غربی استان که شامل شهرستان های استهبان، نیریز، ارسنجان،
بوانات، خرم بید، آباده و اقلید میباشد، عمدتا در بخش افیولیتی
زاگرس و زون سنندج ـ سیرجان قرار
گرفتهاند شهرستان های مذکور از از لحاظ مواد معدنی فلزی نظیرکرومیت، منگنز، خاک صنعتی و نسوز و مس پتانسیل معدنی اکتشافی نسبت بالایی داشته و تا کنون چند طرح اکتشافی نظیر پتانسیلهای شهرستان اقلید، مطالعه منگنز در شهرستان نیریز ـ داراب و استهبان، باریت دیدهگان (بوانات)، مطالعه و پتانسیلیابی کرومیت در نیریز، مس در فسا، طلا در بوانات، پتانسیلیابی مواد معدنی در شهرستان اقلید به اجرا در آمده است. با توجه به ذخایر فلزی موجود در شهرستان های فیروزآباد (سرب و روی) و کرومیت در نیریز و منگنز در شهرستان های استهبان، و مس در شهرستان های بوانات، خرم بید ـ اقلید و کبالت، آهن منگنزدار در شهرستان های بوانات و آباده و.... استان فارس را میتوان از جمله مناطق معدنی کشور دانست. این منطقه مورد اکتشافهای ناحیهای و موضوعی قرار گرفته است و اشتغال ساکنین این شهرستان ها نیز در بخش استخراج معادن میباشد .
منابع و معادن استان که از آنها صحبت به عمل آمد نقش بسزایی در توسعه اقتصادی و صنعتی کشور داشته است هر چند که نقش آن در توسعه اقتصادی استان کم رنگ تر بوده است . باشد که شما دانش آموزان عزیز که در آینده چرخ های اقتصادی استان را به گردش در خواهید آورد ، با وجود کثرت و وفور منابع و معادن استان و بهره گیری از نیروهای متخصص خود استان و تاسیس کارخانه های مربوط به همین منابع خدادادی ، نقش استان را از نظر تولید در کشور به حداکثر بازدهی رسانیده و با اشتغال جوانان در این صنایع ، میزان بیکاری را به حداقل رسانید .
در شهرستان محل زندگی خود چه منابع و معادنی را سراغ دارید ، آیا
کارخانه مناسب با این منابع در محل شهرستان شما وجود دارد ؟و یا اینکه پس از
استخراج به دیگر استان های کشور حمل میشود ؟
3- پدیده های مهم جغرافیایی استان :
استان فارس به دلیل پهناور بودن و تاثیر عوامل متفاوت از نظر چگونگی شکل گیری ساخت های طبیعی و نحوه پیدایش ، چشم اندازهای طبیعی و پدیده های مهم جغرافیایی و زمین شناسی چون : تنگه های طبیعی ، گنبدهای نمکی ، دریاچه ها و پلایا ، ناودیس های معلق ، آبشارها، کویر ، جنگل و......را در خود جای داده است که در این میان به چند پدیده منحصر به فرد اشاره میشود :
تنگه های طبیعی :
تنگ یا تنگه به اشکال طبیعی گفته میشود که بر اثر عبور دره یک رودخانه از یک طاقدیس و یا حفر طاقدیس از کنار ، توسط رودخانه بوجود آید . تنگه هایی چون : تنگ خانی، تنگ هرایز، تنگ بوان، تنگ الله اکبر، تنگ بستانک (بهشت گمشده) ، تنگ ایج، تنگه لای تاریک، تنگ استهبان، تنگ پلنگان، تنگ لای زنگان، تنگ زی طشت، تنگ جزین یا گزین، تنگ خرقه و تنگ براق ، تنگ ابو.الحیات ، از جمله مهم ترین تنگه های استان فارس به حساب آمده که اکثرا بر اثر فرسایش رودخانه ای در طاقدیس های رسوبی شکل گرفته اند .
دره ها و تنگه های متعدد استان فارس، گردشگاه های طبیعی بسیار زیبایی را فراهم نموده اند که
همواره پذیرای بازدید کنندگان و دوست داران طبیعت می باشند. تنگ بوان که از طبیعت زیبایی برخوردار است و تنگ خرقه(فیروزآباد) که دره ای سرسبز و خرم است و پوشش جنگلی زیبا، چشمه سارهای فراوان و باغ های پربار دارد، گردش گاه میان جنگل که مانند توده ای انبوه در دامنه کوه میان جنگل و در دو سوی جاده خود نمایی می کند، برخی از این تنگه ها و گردشگاه ها هستند. مراتع و گل زارهای حاشیه دریاچه های منطقه همراه با ماهی های آزاد و پرندگان وحشی چشم اندازهای زیبایی از این دریاچه ها در بهار و پاییز به وجود می آورند که بسیار جذاب و دیدنی هستند.
رودخانه ها و آبشارهای جذاب و منحصر به فردی مانند آبشار مارگون سبب شده اند که این استان توانمندی های قابل توجهی را در زمینه جاذبه های طبیعی داشته باشد و همراه با جاذبه های منحصر به فرد تاریخی خود، پذیرای طبیعت دوستان نیز باشد.
گنبدهای نمکی
به طور کلی برجستگی هایی که توسط
نمک به علت حرکات و بالا آمدن آن ایجاد میگردد، گنبد نمکی
(Salt dome) نامیده میشود. بدیهی است اشکال خارجی تمامی
گنبدهای نمکی یکسان و یک تصویر نبوده و بستگی به سنگ های پوششی آن،
فشار درونی و میزان آن دارد. به عبارت دیگر گنبد نمکی عبارت است از ساختمان
زمین شناسی گنبدی تصویری که هسته آن از نمک تشکیل شده است. از نظر
مکانیسم تغییر ، نمونه تغییر تصویر پلاستیکی است. حرکت این گونه مواد
پلاستیکی سبب ایجاد چینهای دیاپیری میشود و به همین جهت از نظر
زمین شناسی ساختمانی نیز قابل مطالعه و بررسی است.
از جمله استان هایی که گنبد های نمکی فراوان در آن یافت می گردد
استان فارس است. از نظر تعداد گنبد نمکی استان فارس در میان استان
های کشور مقام اول را داراست و بیشترین گنبدهای نمکی استان فارس در
منطقه لارستان وجود دارد. به طوریکه بین 265 یا 300 گنبدهای موجود
منطقه فارس، بوشهر، خوزستان و قریب به 220 گنبد نمکی در لارستان بوده
که عمدتا باعث شور شدن دشت های مذکور شده است، که تنها راه حل
استفاده از پتانسیل منطقه و مساعدت جهت بهبود آب و خاک احداث سازه های
مکانیکی از جمله زه کش های طبیعی با هدف کنترل نمک گنبدها و استفاده
از گونه های شورپسند جهت جذب نمک و شیرین نمودن آب و خاک می
باشد.
آیا در حوالی منطقه محل سکونت شما گنبد نمکی وجود دارد ؟ در صورت مثبت بودن جواب مشخصات آن را ذکر کنید :
دریاچه ها :
دریاچه های بسیاری در استان فارس وجود دارد که برخی از آنها دارای آب شیرین بوده که مهم ترین آنها دریاچه پریشان میباشد . برخی از آنها دارای آب شور بوده و برخی نیز فصلی میباشند . در یک تقسیم بندی کلی به دریاچه هایی که بیش از 66% ایام سال دارای آب بوده و فقط میزان حجم آب در ماه های متفاوت تغییر میکند ، ، دریاچه دائمی گویند و به مناطقی که کمتر از 33% ایام سال دارای آب
باشند دریاچه موقت گویند .
اکثر دریاچه های فارس فرو افتادگی هایی هستند که در امتداد ناودیس ها و چاله های زمین ساختی و در بین طاقدیس ها جای گرفته و سطح اساس رودخانه های اطراف خود محسوب میشوند . در برخی از آنها نیز علاوه بر تغذیه از طریق رودخانه های اطراف ، چشمه های زیر زمینی نیز به تغذیه آن کمک میکنند .
مهم ترین دریاچه های فارس عبارت هستند از : دریاچه فامور (پریشان )که در 12 کیلومتری کازرون قرار دارد ، دریاچه بختگان ، دریاچه طشک ، که به صورت یک فروافتادگی بلند و کشیده و به طول تقریبی 100 کیلومتر در امتداد شمال غرب ، جنوب شرق واقع در شمال استهان ، غرب نیریز ، شرق مرودشت قرار گرفته است . دریاچه کافتر (شادکام )شهرستان اقلید ، دریاچه برم فیروز ، واقع در ارتفاعات شمالی شهر سپیدان دریاچه و تالاب ارژن ،(60 کیلومتری شیراز ) و دریاچه مهارلو درشرق شیراز .
((نزدیک ترین دریاچه به محل زندگی شما چه نام دارد؟ دائمی است یا موقت ؟آب این دریاچه از چه طریق تغذیه میشود ؟ ))
4- وضعیت آب و هوایی استان و عوامل موثر در پیدایش آن :
آگاهی از توزیع جغرافیایی الگوهای بارش و توده های هوای بوجود آورنده آن و بررسی ویژگی های بارندگی و پهنه بندی آن به دلیل استفاده گسترده آن در کشاورزی ، منابع آب ، صنعت توریسم ، بهره برداری از سدها ، دانش آبیاری ، استفاده بهینه از منابع آب و خاک و افزایش تولیدات زراعی و باغی و دامی ، حائز اهمیت است .
بارندگی زمستانه در تامین منابع آب در استان فارس نقش اساسی را ایفا می نماید و این نقش از شمال به جنوب و از غرب به شرق استان ، بدلیل کم تر شدن بارش و کمبود چشمه سارها و رودخانه های دائمی و گرم تر شدن هوا و احتیاج بیشتر به نزولات جوی ، افزایش پیدا میکند .
بررسی های نقشه های جوی مربوط به 30 سال گذشته استان و کشور نشان میدهد که استان فارس در فصول مختلف سال ، تحت تاثیر سیستم های جوی و توده های هوای متفاوتی قرار میگیرد که عمده ترین آنها به ترتیب اهمیت ، از این قرار میباشند :
- توده هوای سودانی : منشاء آن شمال شرقی آفریقا بوده که پس از کسب رطوبت از دریای سرخ و پهنه های رطوبتی دیگر از جنوب غرب وارد استان گردیده و اکثر مناطق فارس را خصوصا در فصل زمستان مورد تاثیرقرار میدهد . نتیجه ورود این سیستم بوجود آمدن بارش در بیشتر شهرستانها به جز شمال شرق استان فارس میباشد .
- توده هوای مدیترانه ای: این توده کم فشار از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه به سمت فارس وزیده و بیشترین تاثیر رااز نظر بارش در ارتفاعات شمال غرب و غرب استان به جای میگذارد .
- توده هوای شمالی که از سمت سیبری و با جهت شمال شرقی ، جنوب غربی به استان وزیده و موجب برودت هوا در زمستان و علی الخصوص نواحی کوهستانی میگردد .در صورت اختلاط این توده هوای خشک با رطوبت توده هوای غربی و جنوب غربی ؛ در برخی سالها شاهد ریزش های جوی به شکل برف حتی در مناطق کم ارتفاع و جنوب استان نیز خواهیم بود .
- توده های هوای جنوبی : که از سمت شبه جزیره عربستان و در طول فصل تابستان به طرف فارس وزیده و نتیجه ای جز گرما و در برخی موارد به همراه آوردن گرد و خاک ندارد.
5- طبقه بندی انواع آب و هوا و پراکندگی آن در استان :
در استان فارس تحت تاثیر عوامل مختلفی چون ویژگی های توپوگرافی ، جهت ناهمواری هاو چین خوردگی ها ، ارتفاع ، عرض جغرافیایی و دیگر عوامل ، سه ناحیه آب و هوایی اصلی و مشخص پدیدار شده ، که هر کدام نیز به نواحی آب و هوایی جزئی تری تقسیم بندی میشوند .
این 3 ناحیه اصلی عبارتند از :
1- ناحیه کوهستانی شمال ، شمال غرب و غرب استان که مرتفع ترین مناطق و کوه های استان را در خود جای داده و دارای زمستان های سرد و تابستان های معتدل بوده و میزان بارندگی متوسط آن در سالهای آماری گذشته ، بین 400 تا 600 میلی متر بوده است . شهرستان های اقلید ، سپیدان ، ممسنی و غرب آباده در این ناحیه واقع گردیده اند .
2- ناحیه مرکزی : این ناحیه که در مجموع ارتفاع کمتری نسبت به ناحیه اول دارد ، در زمستان دارای آب و هوای معتدل توام با بارش و تابستان های گرم و خشک میباشد . میزان بارش این ناحیه بین 200تا 400 میلی متر بوده و شهرستان هایی چون شیراز ، کازرون ، فسا و فیروز آباد در این ناحیه قرار گرفته اند .
3- ناحیه جنوب و جنوب شرقی : در این قسسمت از استان بدلیل کم بودن ارتفاع ، عرض جغرافیایی پایین تر ، و شکل گیری جهت کوه ها که عمدتا غربی ، شرقی هستند ، شاهد بارندگی کمتری نسبت به دو ناحیه قبلی ذکر شده هستیم (کمتر از 200 میلی متر ) . هوای این ناحیه در زمستان ها معتدل و در تابستان بسیار گرم و خشک میباشد . شهرستان هایی چون لارستان ، خنج ، مهر ، لامرد ، داراب ، زرین دشت ، داراب و قیر و کارزین در این ناحیه آب و هوایی قرار گرفته اند .
6- تاثیر آب و هوا بر پوشش گیاهی ، حیات جانوری و شکل گیری سکونت گاه ها :
تنوع اقلیمی و منابع خدادادی فارس به حدی گسترده است که به حق آن را ایران کوچک خوانده اند . آب و هوای فارس دو ویژگی کم نظیر دارد که معمولابه ندرت میتوان این دو ویژگی را درسایر مناطق
طبیعی و زیست محیطی کشور پیدا کرد . نخستین ویژگی برخورداری فارس از آب و هوای چهار فصل است . یعنی در حالیکه می توان در شهرستان های شمالی این استان از تفریح های زمستانی بهره برد در مناطق جنوبی استان هوا متعادل بوده و تفریحات بهاری و تابستانی رواج دارد .
دیگر ویژگی طبیعت فارس که منشعب از عوامل و عناصر اقلیمی میباشد ، جمع شدن چند چشم انداز طبیعی به طور همزمان در یک مکان نه چندان گسترده است. بطوریکه میتوان در یک محدوده جغرافیایی از برکت وجود کوهستان ، جنگل ، تالاب ، دریاچه و چشمه سار برخوردار شد .
به دلیل گوناگونی آب و هوا و اختلاف درجه حرارت و میزان بارش و شرایط طبیعی متنوع استان ، شاهد کشت انواع محصولات دیم و آبی هستیم . فارس بیش از 13 سال است که مقام اول در تولید گندم مازاد در کشور داشته است . کشت هایی چون ذرت دانه ای و علوفه ای ، انواع مرکبات ، خرما ، زعفران ، انجیر ، برنج ، انواع انگور و سیب و تولید انواع محصولات دامی و لبنی و.... که هر کدام از نظر شرایط کشت شرایط ویژه خود را دارند ، همه و همه نتیجه تنوع اقلیم در فارس می باشند .
پوشش گیاهی استان فارس را درختان جنگلی و گیاهان دارویی و صنعتی
تشکیل می دهد، مهم ترین گونه های درختی این استان عبارتند از: بادام
کوهی، بنه و بلوط و برخی از گیاهان دارویی و صنعتی که شیرین بیان، گل
گاوزبان، کتیرا، آنغوزه و گون برخی از این گونه ها هستند. مناطق
حفاظت شده استان فارس رویشگاه بسیاری از گونه های گیاهی منطقه می
باشند. پارک ملی بمو واقع در شمال شهر شیراز از نظر پوشش گیاهی بسیار
غنی و قابل اهمیت است و تا کنون بالغ بر 280 گونه گیاهی در آن شناسایی و
نمونه برداری شده است.
7- منابع طبیعی استان :
استان فارس بدلیل تنوع اقلیمی و ساختارهای جغرافیای طبیعی ، فضا و چشم اندازهای منحصر به فردی را برای استفاده های گوناگون و از جمله گردشگری بوجود آورده است . در ذیل به برخی از این چشم اندازها اشاره میگردد :
رودخانه ها :
از رودخانه های استان میتوان به رودهای کر، شادکام ، فهلیان ، قره آقاج ، شش پیر ، مارگون ، شور جهرم ، شور لار و مهران شور اشاره نمود .
چشمه های استان نیز قابل توجه بوده که به دلیل گذران اوقات فراغت ونقش گردشگری قابل توجه هستند از این چشمه ها میتوان چشمه بالنگان حاجی آباد ، چشمه ی قدمگاه اقلید ، چشمه ساسان کازرون ، چشمه ابوالمهدی سیوند ، چشمه ریچی کوهمره سرخی و چشمه ی شش پیر سپیدان را نام برد و از چشمه های آب گرم گوگرد دار که برای مصارف درمانی و بیماری های پوستی و روماتیسم کاربرد دارند میتوان به چشمه آب گرم فیروز آباد (هشت کیلومتری جاده خنج ) و چشمه آب گرم سراب بهرام که بین شهرهای قائمیه و نور آباد قرار گرفته اشاره نمود .
از آبشارهای استان فارس که به دلیل اختلاف سطح در مسیر رودخانه شکل گرفته اند و مناظر بدیع و اعجاب انگیزو قابل توجهی بوجود آورده اند ،میتوان به آبشار مارگون اشاره نمود . که سالیانه
گردشگران بسیاری از داخل و خارج از کشور را به سوی خود میکشاند .
از گردشگاه های طبیعی استان گردشگاه که تعداد شان قابل توجه است میتوان به مواردی چون :
رودخانه شاهپور ( مجاورت تنگ چوگان کازرون ) ، گردشگاه برم دلک (جاده کفترک نزدیک قصر باستانی ابو نصر ) ، گردشگاه هفت برم ( 55 کیلومتری شیراز کازرون ) گردشگاه تنگ تیزاب ( مسیر سپیدان به یاسوج ) ، گردشگاه میان جنگل (مسیر شیراز به فسا ) ، پارک جنگلی استهبان و گردشگاه سلطان شهباز (شهرستان استهبان ) و.......... اشاره کرد .
به جهت حفظ گونه های مهم گیاهی و جانوری کمیاب و در حال انقراض و حفظ ارزش های گردشگاهی و پژوهشگری و جلوگیری از تخریب ، مناطق حفاظت شده ای تحت نظر منابع طبیعی استان بوجود آمده است که مهم ترین آنها عبارتند از :
پارک ملی بمو (شمال شرقی شهر شیراز ) ، منطقه حفاظت شده هرمود لارستان ، منطقه شکار ممنوع بصیران (جنوب آباده ) و منطقه شکار ممنوع توت سیاه که در شهرستان بوانات قرار گرفته است .
بر اساس آخرین آمارها هشت منطقه حفاظت شده ، 12 منطقه ممنوعه ، 2 پارک ملی ، یک پناهگاه حیات وحش و یک منطقه گردشگری در فارس شناخته شده است که اغلب این مناطق از مهم ترین جاذبه های گردشگری کشور محسوب میشوند .
سعی نماییم که در بازدید از این مناطق ، از تخریب این موهبت الهی که سرمایه ملی محسوب شده و از گذشتگان به ما رسیده است ، حفظ و نگهداری نموده و با احیاء و پر بار نمودن ، آن را به دست آیندگان بسپاریم .
شهرستان سمیرم در ۱۶۰ کیلومتری جنوب
غربی اصفهان قرار دارد. روستای آب ملخ در دامنه کوه دنا سرشار از چشمهساراهای
گوارا و سرد و آبشارهای خروشانی است که آب خود را از ذوب شدن برف کوه دنا تامین
میکند.
آبشار آب ملخ، یکی از عجیبترین آبشارهای ایران است که ترکیبات خاص
موجود در آب آن، تمام ملخهای مهاجم را درجا نابود میکند. این روستا و چشمه آن نیز
به همین علت آب ملخ نام گرفتهاند.
به گفته اهالی روستا سالها قبل، وقتی
مزارع گندم روستاهای اطراف مورد تهاجم ملخها قرار گرفت، از آب این چشمه بزرگ برای
دفع آفت استفاده کردند و آنها را یکجا نابود کردند.
آین
آبشار به آبشار تخت سلیمان نیز معروف است. وجه تسمیه این منطقه به دلیل قطعه سنگ
بزرگ و طبیعی است که به مانند یک پل روی رودخانه آب ملخ قرار گرفته است و دو دره را
به یکدیگر متصل میکند.
برخی از اهالی این منطقه اعتقاد دارند که این پل به
مانند یک تخت، محل استراحتگاه حضرت سلیمان بوده است. منظره خیال انگیز و بی مانند
تخت سلیمان روی رودخانه آب ملخ همچون تخت طاق مانندی که بر بالای رودخانه قرار
گرفته است بسان پلی زیبا و طبیعی مسافران و گردشگران را به غار داخل کوه هدایت
میکند.
از
دهانه غار طبیعی که در تخت سلیمان وجود دارد، چشمهای با آب زلال و گوارا میجوشد و
از اطراف این تخت به رود پایین دست آن میپیوندد. موقعیت جغرافیایی روستای آب ملخ
به شکلی است که بیش از ۳ ساعت نمیتوان خورشید را بالای سر روستا دید.
آبشار
آب ملخ از دو بخش تشکیل شده است. اولین قسمت آن سرچشمه آبشار است که از دل کوه
بیرون میآید و بخش دیگر که در زیر سرچشمه آن قرار گرفته، طاقدیسی سبز رنگ است که
مثل پل روی رودخانه ماربر خم شده است./سیری در ایران
پشت آبشار پرتگاه
خطرناک و زیبایی وجود دارد که آب ملخ را به یکی از خطرناکترین آبشارهای ایران
تبدیل کرده است. بهترین زمان بازدید از آبشار آب ملخ فصلهای بهار و تابستان
است.
کولهپشتیدارها به مسافرانی گفته میشود که پیاده یا با دوچرخه و حتی با موتورسیکلت سفر میکنند و تمام وسایل همراهشان در یک کولهپشتی خلاصه میشود و سعی میکنند کلیه مایحتاجشان را در طول مسیر یا از مقصد تهیه کنند.
این نوع سفر ضمن مفرح بودن، خطراتی نیز در پی دارد که ناآشنایی با اینگونه خطرات ممکن است برای گردشگر مشکلاتی در پی داشته باشد بنابراین بد نیست در این نوع سفر12توصیه طلایی را جدی بگیرید.
1 ـ هرگز در رستورانهای بین راهی غذا نخورید: طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، بیشترین آمار مسمومیت بین مسافران و گردشگران به دلیل خوردن غذا در رستورانهای بین راهی در کشورهای مختلف ثبت شده است. هرچند امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته مسائل بهداشتی در اغذیهفروشیها و رستورانها بشدت کنترل میشود، اما بازهم شاهد این گونه بیماریها هستیم. دلیل این بیماریها عدم کنترل مواد اولیه و ماندن طولانیمدت آنها در انبار این رستورانهاست. بنابراین لقمهای هرچند کوچک همیشه همراه داشته باشید.
طبق گزارشهای همین سازمان بیشترین آمار ابتلا به بیماریهای عفونی و مسمومیت در کشورهای جنوب شرقی آسیا، هندوستان، سریلانکا و بهطور کلی کشورهای مرطوب و گرم به ثبت رسیده و گزارش شده است.
2 ـ هرگز نمیتوان لازانیای ایتالیایی را در ترکیه پیدا کرد یا اینکه نمیتوان سوپ سوشی مناسبی در آفریقای جنوبی یافت؛ بنابراین حتی اگر بهترین رستوران چینی را در ایتالیا سراغ دارید برای خوردن غذای محلی چینی به این رستوران وارد نشوید، چون نه مزه غذای اصلی را متوجه میشوید و نه اطمینانی از درست تهیه شدن آن دارید. بهترین گزینه امتحان کردن غذاهای محلی در همان کشور زادگاهش است، نه دیگر نقاط جهان.
3 ـ مواد شوینده اضافه داخل هتل را همراهتان بردارید: هنگام خروج از هتل حتما مواد شویندهای را که هر روز صبح خدمتکار در حمام اتاق شما میگذارد همراهتان بردارید. با توجه به تحقیقات گستردهای که سازمان جهانی گردشگری انجام داده بیشتر گردشگران و ماجراجویان و بک پکرها شکلات یا کیک یا حتی مدادپاکنی همراه دارند تا در طول مسیرشان به کودکان و نوجوانان محلی هدیه بدهند، اما این مواد شوینده که در حمام هتل شماست با توجه به بستهبندی بسیار زیبایشان نظر بیشتر کودکان را به خود جلب میکند. بنابراین همیشه آنها را از داخل هتل بردارید و همراه داشته باشید و اگر به کشورهای کمتر توسعه یافته یا فقیر سفر میکنید به عنوان بهترین هدیه به کودکان آنها بدهید، چون با این کار هم به گسترش فرهنگ آنها کمک کردهاید و هم بهداشت را ترویج کردهاید.
4ـ پول و زمان را همیشه کنترل کنید: پول و زمان دو مسأله بسیار مهم برای هر مسافر و ماجراجو در طول سفر است. بنابراین با تمام توان این دو موضوع را مدیریت کنید تا دچار مشکل نشوید. زمان حرکت قطار، کشتی، هواپیما و اتوبوستان را همیشه به خاطر داشته باشید و در عین حال دائم باقیمانده پولتان را چک کنید و از میزان دقیق آن آگاه باشید، چون بی خبری از این دو موضوع هنگام سفر واقعا برایتان مشکلساز میشود.
5 ـ همیشه روزنامه محلی را مطالعه کنید: به یاد داشته باشید که معمولا در شهرهای بزرگ سراسر جهان حتما روزنامهای محلی اما انگلیسی زبان خواهید یافت. پس مقداری هزینه کنید و این روزنامه را کامل مطالعه کنید. اهمیت این موضوع در کشورها به این صورت است که مسافران بی شک به اخبار محلی شهر محل اقامتشان دسترسی ندارند، پس از این طریق میتوانند حوادث یک یا دو هفته آینده را پیشبینی کنند و سفری بیخطر را برای خودشان برنامهریزی کنند؛ مسائلی چون انتخابات، تجمعهای اعتراضی، اعتصابها و به طور کلی ناآرامیهای سیاسی و حتی اخبار مربوط به آب و هوا که میتواند برنامه سفر آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
6 ـ هرگز توصیه افراد ناشناس برای بازدید از اماکن تاریخی یا مذهبی محلی را نپذیرید: در بیشتر کشورهای جهان برای این کار باید به افراد یا دفاتر مخصوص گردشگری معتبر مراجعه کنید و با استخدام تورلیدرها برای بازدید اماکن تاریخی مهم اقدام کنید. بنابراین هرگز به توصیه افراد معمولی توجه نکنید، چون در برخی کشورهای جهان آدمربایی و باجگیری هنوز هم اتفاق میافتد. بنابراین فقط با افراد صلاحیتدار و تائید شده برای تورهای کوتاهمدت سفر کنید.
7 ـ از سفر کردن با افراد ناشناس خودداری کنید: به یاد داشته باشید با گروهی که از مبدا حرکت کرده اید و آنهایی که میشناسید طبق برنامه سفرتان حرکت کنید و هرگز به خاطر افراد ناشناس راه و مقصد خودتان را تغییر ندهید. بنابراین با دوستانی که در رستوران یا کنار ساحل مییابید صرفا چند عکس یادگاری و یک آدرس ایمیل به اشتراک بگذارید و طبق برنامه خود سفرتان را ادامه دهید.
8 ـ از پرسیدن خجالت نکشید: همیشه قرار نیست از تمام قوانین و اطلاعات جهان آگاهی داشته باشید، بنابراین به دانستههای خود تکیه کنید و ندانستهها را براحتی بپذیرید و از افراد آگاه و مطمئن بپرسید. سعی کنید از اظهار نظر بیموقع جداً خودداری کنید، چون گاهی اوقات به دلیل تفاوتهای فرهنگی و آداب و رسوم منظور شما درست درک نمیشود و بی شک دچار دردسری بزرگ میشوید، بخصوص در اداره گمرک یا ایستگاههای مرزی صرفا شنونده باشید و فقط به سوالات بسیار خلاصه و جامع پاسخ دهید و از حاشیه روی بپرهیزید.
9 ـ همیشه یک دوربین کوچک همراه داشته باشید: اولین مورد استفاده از این دوربینها ثبت خاطرات شیرین برای شماست، اما اگر دوربین شما دست و پاگیر یا نحوه استفاده آن نیز نیازمند دانش و تجربه زیادی باشد شما تقریبا موفق به استفاده از آن نخواهید بود. این دوربینهای کوچک همیشه در دسترس شماست و کار با آنها ساده است، بنابراین میتوانید خاطرات شیرین خود را ثبت کنید.
10- از محل اقامت خودتان کارتپستال ارسال کنید: این یک عادت قدیمی، اما مفید برای گردشگران بوده که با توجه به تکنولوژیهای قرن حاضر شاید به فراموشی سپرده شده باشد، ولی شما هرگز این عادت خوب را فراموش نکنید، چون علاوه بر تقسیم خاطرات شیرین خود با دوستان و بستگان آخرین نقطه محل اقامت خودتان را به اطلاع آنها میرسانید و در صورت بروز هرگونه مشکل آنها براحتی به شما دسترسی خواهند داشت. پس علاوه بر تماس تلفنی در صورت امکان حتما کارت پستال زیبایی از شهر محل اقامتتان برای دوستان یا خانوادتان ارسال کنید.
11 ـ جعبه کمکهای اولیه کوچکی همراه داشته باشید: همانطور که میدانید هزینه درمان در بیشتر کشورها بسیار بالاست. بنابراین سعی کنید قبل از آغاز سفرتان حتما آزمایشهای لازم پزشکی را انجام دهید تا از سلامت بدن خود کاملا مطمئن باشید. اما به یاد داشته باشید جعبه کوچکی از کمکهای اولیه و پمادهای ضد حشرات موذی را همراه داشته باشید تا در صورت لزوم بتوانید از امکانات اولیه آن استفاده کنید.
12ـ از نزدیکترین سفارتخانه یا دفتر حافظ منافع کشورتان در مقاصدتان با خبر باشید: به یاد داشته باشید این ادارهها مسوول حمایت شما در صورت بروز مشکلات احتمالی هستند و یقین داشته باشید که با تمام توان به اتباع کشورشان خدمات ارائه میدهند. بنابراین سعی کنید نشانی، شماره تلفن و وب سایت آنها را پیش از آغاز سفرتان از دنیای مجازی به دست آورید و همراه داشته باشید تا در صورت لزوم بسادگی به آنها دسترسی داشته باشید.
شمال یا جنوب! هر کجا مقصد شما باشد و با هر وسیلهای که بروید به چند وسیله ضروری نیاز خواهید داشت
در خانوادههای ایرانی نیز مرسوم است که قبل از سفر برنامهریزیهای مناسبی در نظرگرفته شود. به هرکجا که سفر کنید و در هر شرایط آب و هوایی که قرار میگیرید، هفتصبح پنج پیشنهاد اساسی برای یک سفر بهیاد ماندنی را برایتان در نظرگرفته است. این پنج قلم وسیله مهم و ضروری را جزو اولینها در لیست برنامهریزی تان بنویسید و آنها را تهیهکنید. برای راهنمایی بیشتر در مورد تهیه این لوازم به شما میگوییم که برای خرید هرکدام از آنها به کجا بروید.در مورد نمونههای مشابه در بازار اطلاعاتکافی بهشما میدهیم و قیمت و بورسهای مهم برای این قبیل خریدها را در اختیارتان قرارمیدهیم.
انتخاب نامناسب چادر سفر میتواند سفر یا طبیعتگردی شما را با دردسرهای مختلفی همراه کند که حداقل آن برگشتن از سفر و یا مراجعه به یکمسافرخانه ارزان قیمت و بیکیفیت با کولهباری از خاطرات بد است. اما در عوض با داشتن یک چادر مناسب و نه لزوما گران، میتوانید سفر خوبی را تجربه کنید. چادرهای مسافرتی از نظر شکل ظاهری چند نوع متفاوت هستند اما مهمترین مسئله برای انتخاب آنها جنس پارچه استفاده شده است.
بهترین و مرغوبترین چادر مسافرتی از پارچههای شمعی ضدآب تهیه شدهاند که هم وزن بسیار کمی دارد و هم اینکه باران و رطوبت از آنها عبورنمیکند. چادرهای مسافرتی معمولا دو نوع دارند یا فنری هستند یا عصایی.
چادرهای فنری خیلی سریع باز و بسته میشوند و بهتر است اگر خیلی عجول هستید از این چادرها استفاده کنید. قیمت آنها نسبت بهنوع عصایی هم ارزانتر است اما به دلیل نوع باز و بسته شدن پارچه چادر زودتر خراب و یا حتی پاره میشود. چادرهای عصایی کمیگرانتر بوده و باز و بسته کردن آنها حوصله بیشتری نیاز دارد اما از نظر دوام قابل مقایسه با نوع قبلی نیستند. برای خرید چادر شش نفره فنری 20 هزار تومان و شش نفرهعصایی 50 هزار تومان نیاز است. برایخرید چادرها علاوه بر فروشگاههای زنجیرهای میتوانید به میدان منیریه و میدان سپاه بروید. در این دو بورس لوازم حرفهای سفر را در اختیار خواهید داشت.
کیسه خواب مرغوب باید سایز مناسب داشته باشد و بتواند حرارت بدن را حفظکند. ضمن آنکه وزن آنکم باشد و قابلیت فشردهشدن را هم داشته باشد. معمولا کیسه خوابهای موجود در بازار از جنس پر قو و الیاف مصنوعی تولید شدهاند. این دو جنس تفاوتهای بسیار زیادی باهم دارند.
کیسهای که از پرقو تهیه شده اگرچهکمیگران است اماگرمترین، سبکترین و قابل انعطافترین نمونه در بازار است اما برای استفاده از آن باید مراقبتهای ویژهای را درنظر بگیرید. کیسه خوابهای الیاف مصنوعی بسیار ارزان تر از کیسه خوابهای پر هستند و در زمان خیس بودن هم تاحدی خاصیتگرمایی خود را حفظ میکند. الیاف مصنوعی اما قابلیت فشرده شدن کمتری دارد و سنگینتر است. بهعلاوه یککیسه خواب الیاف مصنوعی قابلیت فشرده شدن و باز شدن زیاد مانند پر را ندارد و از اینرو خاصیت پفکردن و درنتیجه گرمایی خود را سریع از دست میدهد.
برای خرید یککیسه خواب از الیاف مصنوعی دستکم 35 هزار تومان و برای یک نمونه از جنس پر حدود 60 هزار تومان هزینه نیاز است. بهتر است برای خرید کیسه خواب یک راست به میدان سپاه بروید و از فروشگاههای آن منطقه خریدکنید.
صندلیهای تاشو مسافرتی هم یکی از وسایلی است که بودن آن در صندوق عقب ماشین اگرچه ضروری نیست اما لازم است. کناردریا، جلوی یک منظره و هرجا خسته شوید و احتیاج به جایی برای نشستن داشته باشید این صندلیها به کارتان میآیند.
وزن آنها معمولا از یککیلوگرم بهبالاست و از نوع ابتدایی تا پیشرفته آنها قیمت بالاتر میرود. برای صندلیهای آلومینیومی با روکش برزنتی ساده حدود پنج هزار تومان هزینه نیاز است اما نمونههای مبلی و پیشرفتهتر که برای آنها دسته هم تعبیه شده و روکشکاملی از برزنت دارد از 12 تا 20 هزار تومان قیمت دارند. این صندلیها تاشو است و روکش برزنتی دارد که بعد از تاکردن صندلی میتوانید از آن استفاده کنید.
اگر به میدان سپاه بروید و سری به فروشگاههای آن اطراف بزنید، متنوعترین مدلها از میز و صندلیهای سفری را در دسترس خواهید داشت.
چراغ قوه یکی از ضروریترین لوازم سفر است. اگر این روزها سری به بازار زده باشید، نمونههای متفاوتی از انواع چراغهای سفری را از نزدیک دیدهاید.
بهترین و بهصرفهترین انتخاب برای چراققوه و چراغ سفری نمونههای LED هستند. این نوع از چراغها علاوه برقیمت مناسب، نور بسیار زیادی دارند. طراحی آنها نیز متنوع است و به جز نمونههای ساده و معمولی میتوانید مدلهای سقفی و دیواری آنها را تهیهکرده و در چادرهای سفریتان نصب نمایید.
این چراغها سبک هستند و با باتری کار میکنند. قیمت انواع چراغ قوههای LED از 20 هزار تومان و چراغهای سفری نیز از پنج هزار تومان بهبالاست. با توجه بهقیمت مناسب این چراغها بهتر است در خرید آنها دست و دلباز باشید تا از این نوع وسیله ضروری بینصیب نمانید. برای خرید چراغ سفری علاوه بر میدان سپاهمیتوانید به خیابان لالهزار بروید و طراحیهای متنوعتری را دردسترس داشته باشید. از کوچکترین سایز که به وسیله گیره روی لباس وصل میشود تا بزرگترین آنها که با باتری اتومبیل عملمیکند.
برایخرید اجاق و منقلهای سفری بهترین گزینه فروشگاههای زنجیرهای هستند. انواع مختلفی از اجاقهای سفری را میتوانید در طراحیهای مختلف با ویژگیهای متفاوت دردسترس داشته باشید. اگر بخواهید یک اجاق گاز واقعی برای سفرتان تهیهکنید، بهترینگزینه مدلهای تاشو هستند. این اجاقها با کپسولگازی که به بدنهشان متصل است، عمل میکنند و به دلیل تاشو بودن نیز فضای کمی را اشغال کرده و درون یک کیف جا میگیرند. هرچند باید توجهکنید که انتظارتان از این اجاق تنها به اندازه کپسول آن باشد و نه بیشتر. این اجاقها را میتوانید از 18 هزار تومان به بالا بسته به سایز آنها خریداری کنید. اگر میخواهید هزینه کمتری برای این کار صرف کنید، میتوانید انواع منقلهایی که از جنس روی در بازار موجودند را تهیه کنید.
برای خرید این منقلها میتوانید از پنج هزارتومان به بالا هزینه درنظر بگیرید و حواستان به موجودی ذغالتان هم باشد. برایتهیه ظرف و ظروفهای سفری هم بهترین گزینه همین فروشگاههای زنجیرهای هستند. میتوانید نمونههای مختلفی از شش نفره تا 12 نفره و در بستهبندیهای کوچک و کمجا خریداری کنید. در بستهبندی این ظروف میتوانید انواع لوازم موردنیاز و ضروری را در وزنهای بسیار سبک تهیهکنید. ظروفی مثل لیوان، انواع بشقابها، کارد، قاشق و چنگال، نمکدان و سبد که داخل دوکاسه بزرگ به صورت صندوق بسته بندی میشوند. قیمت این ظروف از 15 تا 30 هزار تومان است.
مدت: یک روزه
زمان: جمعه۱۵ /۶/۹۲ از ساعت ۶ صبح تا ٨ شب (حرکت راس ساعت انجام می پذیرد)
مبدأ: ضلع جنوبر میدان قصردشت- جنب بانک ملی
مقصد: بله برم (شهرستان ممسنی)
فاصله تا شیراز: 100 کیلومتر ( زمان رسیدن و طی مسافت : 30/1 ساعت)
جذابیت ها:
1- بازدید از طبیعت زیبای مسیر تا روستای بله برم
2- پیاده روی کوتاه درانبوه جنگل بلوت(یک ساعت)
3- شنا ؛ آبتنی در عبور از رودخانه ؛ آبشار و حضچه های(برم) مسیر
نوع: طبیعت گردی، تفریحی و ورزشی
سطح برنامه: سبک (با یک ساعت پیاده روی آرام در مسیرهای کم شیب و جنگلی)
ظرفیت برنامه: تا 17نفر(مینی بوس) تا 28 نفر (میدی باس)
خدمات: مینی بوس یا میدی باس توریستی در اختیار – بیمه کامل
هزینه: 000/45 تومان
لوازم مورد نیازدائمی وشخصی:(شامل: کارت بیمه ورزشی و کارتشناسایی – کوله یک روزه – زیرانداز– بطری آب یک نفره – فلاسک چای یک نفره – لیوان– لوازم بهداشتی و شخصی – کلاه و عینک آفتابی)
لوازم مورد نیازمخصوص این برنامه: کفش کوهپیمایی – لباس گرم – جلیقه نجات - لباس مناسب شنا - صبحانه - نهار و تنقلات -
مهلت ثبت نام: تا آخر وقت اداری چهارشنبه ۱۳ شهریور و با واریز هزینه به حساب جاری سپهر صادرات 6037691726726524 به نام نادر کرمی
یادآوری مهم:
1. پس از واریز وجه فوراً شماره فیش پرداختی خود را از طریق تلفن به گروه اطلاع دهید. در غیر اینصورت گروه مسئولیتی در قبال ثبت نام شما نخواهد داشت.
2. با توجه به امکان تغییرات جوّی و هرگونه ملاحظات دیگر و برای حفظ امنیت گروه، حق تغییر کامل در برنامه و جایگزین کردن آن با برنامه مشابه، برای مسئول سفر محفوظ است .
3. درصورت اعلام انصراف تا چهار روز قبل ازسفر کل مبلغ مسترد می شود ولی ازسه تا دو روز قبل ازسفر 50% مبلغ، یک روز قبل از سفر 25 درصد و پس ازآن هیچگونه وجهی مسترد نخواهدشد.